Thuế giá trị gia tăng là một trong những nguồn thu quan trọng của ngân sách nhà nước. Nó đóng vai trò lớn trong hoạt động xây dựng và phát triển đất nước trong mọi thời kỳ. Vậy thuế GTGT là gì? Cùng tìm hiểu với chúng tôi qua bài viết dưới đây!
Thuế GTGT là gì?
Thuế GTGT hay còn gọi là thuế VAT, là một loại thuế gián thu được tính trên giá trị tăng thêm của hàng hóa và dịch vụ phát sinh trong hoạt động sản xuất và lưu thông.
Thuế GTGT là gì?
Thuế VAT có nguồn gốc từ Pháp, ra đời năm 1954. Kể từ đó, nó được áp dụng rộng rãi sang các quốc gia khác tại châu Âu, châu Mỹ, châu Phi, châu Á và không ngoại trừ Việt Nam. Ở nước ta, thuế giá trị gia tăng thường được gọi theo tên viết tắt trong tiếng anh là VAT (Value Added Tax) hoặc được viết tắt là thuế GTGT.
Vai trò của thuế GTGT với nền kinh tế Việt Nam
Có thể nói rằng, vai trò của thuế GTGT có tầm quan trọng đối với sự phát triển của kinh tế Việt Nam, tác động trực tiếp đến hành vi của người tiêu dùng.
Đối với hoạt động lưu thông hàng hóa, VAT là công cụ điều tiết giá để có được mức giá vừa hợp lý, vừa chính xác đồng thời tránh tình trạng thuế chồng thuế. Bên cạnh đó, VAT cũng góp phần làm bình ổn giá, thúc đẩy hoạt động sản xuất và mở rộng quá trình lưu thông.
Vai trò của thuế GTGT
Đối với hoạt động quản lý kinh tế của nhà nước, vai trò của thuế GTGT được thể hiện là nguồn thu ổn định trong cơ cấu ngân sách nhà nước. Thu thuế GTGT giúp đảm bảo việc bảo hộ sản xuất kinh doanh hàng hóa, dịch vụ nội địa. Ngoài ra, nó còn giúp chống thất thu thuế và tác động làm cho người nộp thuế có tinh thần trách nhiệm hơn.
Vai trò của thuế GTGT còn được thể hiện qua việc giúp người bán và khách hàng đảm bảo thực hiện chế độ chứng từ và hóa đơn để hoàn thiện hệ thống chính sách Việt Nam. Từ đó đẩy mạnh hoạt động hợp tác kinh tế và thu hút dòng vốn FDI.
>>> Xem thêm: Thuế thu nhập cá nhân là gì? Cách tính thuế thu nhập cá nhân
Đặc điểm của thuế GTGT
Thuế GTGT được đặc trưng bởi 4 điểm sau:
- Là thuế gián thu: Thuế GTGT là thuế do người tiêu thụ hàng hóa dịch vụ cuối cùng phải chịu. Các doanh nghiệp cung ứng hàng hóa dịch vụ sẽ là người nộp thuế vào ngân sách nhà nước thay cho người tiêu dùng cuối cùng bằng cách cộng thêm thuế vào giá bán. Nhờ hình thức này mà người ta gọi thuế GTGT là thuế gián thu.
- Là thuế tiêu dùng nhiều giai đoạn không trùng lặp: Thuế GTGT được đánh vào mọi giai đoạn luân chuyển từ sản xuất đến tiêu thụ. Mỗi giai đoạn, thuế sẽ được tính trên phần tăng thêm và không tính trùng vào phần giá trị tăng thêm đã được tính.
- Được đánh thuế theo nguyên tắc điểm đến: Thuế GTGT đánh vào hàng hóa, dịch vụ sử dụng cho mục đích sản xuất, kinh doanh và tiêu dùng tại thị trường nội địa, không ngoại trừ trường hợp được tạo ra ở nước ngoài hay trong nước.
- Có phạm vi điều tiết rộng: Do thuế GTGT là thuế tiêu dùng thông thường, được tính trên hầu hết các loại hàng hóa và dịch vụ nên khi điều tiết sẽ có ảnh hưởng rất rộng rãi đến gần hết thị trường.
Thuế GTGT là thuế gián thu
Đối tượng nộp thuế GTGT
Người nộp thuế GTGT là những cá nhân hoặc tổ chức tham gia sản xuất, kinh doanh hoặc nhập khẩu hàng hóa, dịch vụ chịu thuế GTGT. Trong đó:
- Cá nhân kinh doanh chính là những nhà kinh doanh độc lập, hộ kinh doanh hoặc tập thể cá nhân cùng hợp tác kinh doanh không thành lập pháp nhân.
- Tổ chức kinh doanh là tất cả các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế, tổ chức kinh doanh thuộc tổ chức chính trị xã hội, hợp tác xã.
Đối tượng nộp thuế GTGT
Phương pháp tính thuế GTGT
Phương pháp khấu trừ
Để có thể được nộp thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ, doanh nghiệp phải chứng minh được thuế GTGT đầu vào và đầu ra bằng việc cung cấp đầy đủ chứng từ, hóa đơn theo quy định. Phương pháp này áp dụng cho những đối tượng thỏa mãn 2 điều kiện:
- Là doanh nghiệp/cơ sở kinh doanh thực hiện đầy chế độ kế toán theo quy định
- Doanh thu trên 1 tỷ đồng/năm
Phương pháp khấu trừ tính thuế theo công thức như sau:
Số thuế GTGT phải nộp = Thuế GTGT đầu ra – Thuế GTGT đầu vào đã được khấu trừ
Trong đó:
- Thuế GTGT đầu ra = giá tính thuế của hàng hóa/dịch vụ chịu thuế bán ra x thuế suất thuế GTGT
- Thuế GTGT đầu vào = tổng thuế GTGT ghi trên hóa đơn mua hàng hóa/dịch vụ
- Phương pháp trực tiếp
Phương pháp tính thuế GTGT
Phương pháp tính thuế GTGT trực tiếp gồm 3 loại là tính trực tiếp trên doanh thu và tính trực tiếp trên GTGT. Đối tượng nộp thuế GTGT tính trực tiếp trên giá trị gia tăng là những cơ sở kinh doanh, chế tác, thiết kế vàng bạc hoặc đá quý. Theo đó, họ phải nộp thuế theo công thức:
Thuế GTGT phải nộp = Giá trị gia tăng x Thuế suất
Trong đó, giá trị gia tăng chính là phần chênh lệch giữa giá bán với giá mua tương ứng.
Phương pháp tính thuế GTGT trực tiếp trên doanh thu áp dụng cho các đối tượng:
- Cơ sở kinh doanh/doanh nghiệp có doanh thu dưới 1 tỷ/năm
- Cơ sở kinh doanh/doanh nghiệp/hợp tác xã mới thành lập
- Cá nhân/tổ chức kinh doanh hoạt động tại Việt Nam nhưng không thành lập pháp nhân
- Cá nhân/Hộ gia đình kinh doanh
- Tổ chức nước ngoài không thực hiện đủ chế độ kế toán theo quy định
- Tổ chức kinh tế không phải doanh nghiệp/hợp tác xã
Phương pháp tính thuế GTGT trực tiếp trên doanh thu sẽ tính thuế theo công thức:
Thuế GTGT phải nộp = Doanh thu x Thuế suất
Trong đó, thuế suất đối với các loại hàng hóa/dịch vụ là:
- Hoạt động thương mại, mua bán hàng hóa: 1%
- Xây dựng có cung cấp nguyên vật liệu, dịch vụ kèm hàng hóa: 3%
- Xây dựng không cung cấp nguyên vật liệu/dịch vụ không kèm hàng hóa: 5%
- Hoạt động khác: 2%
Vừa rồi là những thông tin vô cùng hữu ích về vai trò của thuế GTGT, và đó cũng chính là câu trả lời cho câu hỏi “thuế GTGT là gì?” Hy vọng bài viết trên đây có thể giúp bạn có cái nhìn chính xác về thuế GTGT trong cuộc sống và có những lựa chọn tiêu dùng thông minh.
