Thuế là một nguồn thu quan trọng đối với ngân sách nhà nước. So với các loại thuế trực thu thì thuế gián thu được nhiều người biết đến hơn vì đối tượng chịu thuế khá đa dạng. Tuy nhiên, để tìm hiểu chi tiết về loại thuế này thì mời các bạn xem ngay bài viết dưới đây. Chúng tôi sẽ giúp bạn giải đáp câu hỏi “thuế gián thu là gì?” và đặc điểm của loại thuế này.
Thuế gián thu là gì?
Thuế gián thu là thuật ngữ phổ biến được sử dụng trong nghiên cứu và giảng dạy nhưng lại không được bất cứ một văn bản pháp luật về thuế nào định nghĩa rõ ràng. Tuy nhiên, chúng ta có thể hiểu đơn giản rằng thuế gián thu là loại thuế mà người chịu thuế không đồng thời là người nộp thuế.
Thuế gián thu là gì?
Như vậy, người nộp thuế sẽ là người kinh doanh, cung cấp hàng hóa dịch vụ hoặc nhập khẩu còn người chịu thuế chính là người tiêu dùng, mua hàng hóa, sử dụng dịch vụ. Thuế gián thu được cộng vào giá bán của hàng hóa dịch vụ và người tiêu dùng sẽ phải trả còn người bán sẽ có trách nhiệm nộp lại cho Nhà nước.
Thuế gián thu sẽ hạn chế sự phản ứng của người chịu thuế đối với thuế nhưng lại không thể hiện được sự bình đẳng giữa những người tiêu dùng có thu nhập chênh lệch nhau quá nhiều. Đây là điểm khác biệt giữa thuế gián thu và thuế trực thu.
Đặc điểm của các loại thuế gián thu
Đặc trưng của thuế gián thu là thuế sẽ được cộng chung vào giá bán của hàng hóa dịch vụ. Khi người tiêu dùng sử dụng những loại hàng hóa, dịch vụ đó thì sẽ trả tiền bao gồm thuế và người bán sẽ là người nộp lại cho Nhà nước.
Đặc điểm của các loại thuế gián thu
Thuế gián thu mang những đặc điểm sau đây:
- Người chịu thuế và người nộp thuế là khác nhau. Chủ thể nộp thuế là các cá nhân và tổ chức tham gia sản xuất, kinh doanh còn chủ thể chịu thuế là người tiêu dùng hàng hóa dịch vụ cuối cùng.
- Là bộ phận cấu thành nên giá bán hàng hóa dịch vụ trên thị trường
- Ảnh hưởng trực tiếp đến giá thị trường qua cơ chế điều tiết tiêu dùng
- Trong một số trường hợp nhất định thì thuế gián thu có sự chuyển dịch mạnh mẽ
- Có tính chất lũy thoái
Một số loại thuế gián thu
Hiện nay có rất nhiều loại thuế được thu dưới hình thức gián tiếp, gọi là thuế gián thu như thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế giá trị gia tăng, thuế bảo vệ môi trường, thuế tài nguyên, thuế xuất nhập khẩu.
Thuế tiêu thụ đặc biệt
Thuế tiêu thụ đặc biệt là loại thuế áp dụng cho các loại hàng hóa, dịch vụ xa xỉ với mục đích điều tiết hoạt động sản xuất, nhập khẩu và tiêu dùng. Theo quy định tại khoản 1, điều 2 của Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt 2008 được sửa đổi, bổ sung 2014 và điều 2 của Nghị định 108/2015/NĐ-CP thì các loại hàng hóa phải chịu loại thuế này có thể kể đến là:
- Thuốc lá, xì gà, chế phẩm từ cây thuốc lá
- Rượu
- Bia
- Xe ô tô dưới 24 chỗ (kể cả xe chờ người, chờ hàng từ 2 ghế trở lên, có vách ngăn phân cách khoang chở người và chở hàng)
- Mô tô 2 bánh, 3 bánh có dung tích xi lanh trên 125cm3
- Máy bay, du thuyền dân dụng
- Xăng
- Điều hòa nhiệt độ có công suất 90.000 BTU trở xuống
- Bài lá
- Vàng mã, hàng mã
Thuế tiêu thụ đặc biệt
Thuế giá trị gia tăng
Thuế giá trị gia tăng (GTGT) là loại thuế được tính dựa trên phần giá trị tăng thêm của hàng hóa dịch vụ. Có nghĩa là loại thuế này chỉ áp dụng cho phần giá trị tăng thêm chứ không phải là toàn bộ giá trị của loại hàng hóa dịch vụ đó.
Thuế giá trị gia tăng
Loại thuế này sẽ được cộng luôn vào giá bán và người tiêu dùng chính là người trả phần thuế này. Như vậy, người tiêu dùng sẽ là người chịu thuế nhưng người bán mới là người có trách nhiệm đóng thuế cho Nhà nước.
Thuế bảo vệ môi trường
Một loại thuế gián thu nữa chính là thuế bảo vệ môi trường. Loại thuế này áp dụng cho những loại hàng hóa mà trong quá trình sử dụng sẽ gây tác động xấu cho môi trường (cụ thể được quy định tại khoản 1, điều 2 của Luật Thuế bảo vệ môi trường 2010).
Thông qua thuế bảo vệ môi trường, Nhà nước sẽ có thêm kinh phí để bảo vệ, cải thiện môi trường, giảm thiểu sự ảnh hưởng xấu từ hoạt động khai thác, sản xuất đến môi trường. Bên cạnh đó, nó còn được xem là công cụ để khuyến khích người dân bảo vệ môi trường.
>>> Xem thêm: Thuế môn bài là gì? Những điều cần biết về thuế môn bài
Thuế tài nguyên
Thuế tài nguyên cũng là một loại thuế gián thu. Đây là số tiền mà các cá nhân và tổ chức phải nộp cho Nhà nước khi khai thác tài nguyên thiên nhiên nằm trong danh sách chịu thuế. Theo đó, khi khai thác các loại tài nguyên sau:
- Khoáng sản kim loại và khoáng sản không kim loại
- Dầu thô (hidrocacbon thể lỏng trong tự nhiên, asphalt, ozokerite, hydrocacbon lỏng thu được từ khí thiên nhiên thông qua việc sử dụng phương pháp chiết xuất hoặc ngưng tụ)
- Khí thiên nhiên (hidrocacbon ở thể khí được khai thác từ giếng khoan như khí khô, khí ẩm, khí dầu giếng khoan và khí còn lại sau khi chiết hydrocacbon)
- Khí than (hydrocacbon có thành phần chính là methane ở dạng khí hoặc lỏng, tồn tại trong các vỉa than hoặc vỉa chứa lân cận)
- Các loại thực vật và sản phẩm của rừng tự nhiên ngoại trừ động vật và một số loại thực vật như quế, hồi, sa nhân, thảo quả,… do người khai thác tự trồng
- Hải sản tự nhiên (động, thực vật biển)
- Nước thiên nhiên (nước dưới mặt đất ngoại trừ nguồn nước dùng cho nông, ngư, diêm nghiệp.
Thuế tài nguyên
Thuế xuất – nhập khẩu
Theo quy định trong Luật thuế Thuế Xuất khẩu, thuế Nhập khẩu 2016 thì loại thuế này sẽ áp dụng cho những loại hàng hóa được xuất khẩu sang các quốc gia dưới sự thỏa thuận ưu đãi thuế Xuất khẩu trong quan hệ thương mại. Thuế suất thuế Xuất khẩu thông thường là 150%.
Thuế xuất – nhập khẩu
Thuế gián thu là loại thuế chiếm tỷ trọng lớn trong thu ngân sách Nhà nước, giữ nhiều vai trò quan trọng trong cân đối ngân sách Nhà nước. Hy vọng bài viết vừa rồi của chúng tôi có thể giúp bạn giải đáp câu hỏi “thuế gián thu là gì?” và hiểu thêm về các loại thuế gián thu.
